زنبور عسل حشرات بالداری هستند که ارتباط نزدیکی با خانواده مورچهها و زنبورهای بیعسل دارند. این حشرات، بهدلیل نقش مهمی که در گردهافشانی دارند و همچنین تولید عسل و موم توسط برخی گونهها مانند زنبور عسل اروپایی، شناختهشده هستند. زنبورها از شهد و گرده تغذیه میکنند، شهد، در درجهٔ اول بهعنوان منبع انرژی و گرده در درجهٔ اول برای پروتئین و سایر مواد مغذی، توسط زنبورها مصرف میشود.
گردهها بیشتر بهعنوان غذا برای لاروهای آنها استفاده میشود. زنبور عسل گونهای از زنبورها است که زندگی اجتماعی دارد. زنبور عسل در محلی بنام کندو زندگی میکند. سه نوع زنبور در کلونی زنبورها وجود دارد. زنبور ملکه بخاطر اینکه تخمگذاری میکند اصلیترین و مهمترین زنبور کندو میباشد. تنها زنبور ملکه هست که با نیشش میتواند زنبورهای ملکهٔ دیگر را نیش بزند.
زنبور ملکه معمولاً مادر زنبورهای کارگر است. وقتی که زنبور ملکه جوان است، از شیرهٔ مخصوصی تغذیه میکند. زنبورهای کارگر هم مانند زنبور ملکه ماده هستند و وظیفهٔ آنها جمعآوری گرده از گلها و محافظت از کندو میباشد. نوع سوم نیز زنبورهای نر هستند که تنها کارشان بارور کردن (تلقیح) زنبور ملکه است.
ملکه
زنبور ملکه، مادر اکثر زنبورهای موجود در کندو است. جنسیت ملکه ماده بوده و مهمترین وظیفهاش تخمگذاری است. ملکه، رهبر کندو محسوب شده و اگر ملکه را بردارند یا کشته شود و جانشینی برای او وجود نداشته باشد، بعد از سه یا چهار ساعت تمام کارهای کندو متوقف میشود و زنبورها بعد از مدتی، (حدوداً دو روز) اگر داخل کندو تخم روز وجود داشته باشد، تولید شفیره ملکه برای تولید ملکه جدید را آغاز میکنند.
پس از مدت دو هفته ملکهها از شفیره بیرون میآیند و باهم مبارزه میکنند تا سرانجام قویترین آنها دوباره رهبری کند و کار را به عهده میگیرد اما اگر تخم روز داخل کندو نباشد، پس از مدت کوتاهی کارگران بکرزایی را آغاز میکنند و کندوی نر ریز میشود و در معرض نابودی قرار میگیرد.
ملکه زنبور عسل در زمان شفیرگی، عسل و گرده نمیخورد و به جای آن ژل رویال که از غدد ترشحی زنبوران کارگر میباشد مصرف میکند و به دلیل همین تکغذا بودن در ۵ روز اول زندگی ۱۲۵۰ برابر بزرگتر از دیگر زنبورها میشود و عمر این زنبور از حدود ۴۵ روز به ۵ تا ۷ سال افزایش پیدا میکند و شفیرهای که از عسل و گرده تغذیه شود، هیچگاه به ملکه تبدیل نشده و کارگر خواهد شد. ملکه تا آخر عمر توسط ژل رویال تولیدی کارگران تغذیه میشود.
فرآوردههای زنبور عسل :
از فرآوردههای زنبور عسل میتوان به عسل، موم، بره موم، ژله رویال، گرده و زهر اشاره کرد.

همچنین دلایل استفاده از گرده گل را بخوانید
زنبور کارگر
جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده و بیشتر جمعیت کندو را تشکیل می دهند. در یک کندوی قوی با بیش از ده قاب ، حدود 70 هزار زنبور کارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند، ولی در صورت نبودن ملکه در کندو میتوانند تخمریزی کنند که در زنبورداری نرزا گفته می شود، که این تخمها به دلیل عقیم بودن زنبور کارگر به زنبور نر تبدیل به خاطر وجود می شود.
نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلیمتر میباشد. همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسه زهر از زنبور می شود و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد.
وظایف زنبورهای کارگر
- رفتن به خارج از کندو و تهیه عسل از شیره گلها
- جمعآوری گرده گل
- تغذیه نوزادان
- تهیه صمغ برای پوشاندن شکافها و روزنهها جهت جلوگیری از ورود نور و مواد خارجی به کندوکه به آن بره موم میگویند.
- تهیه آب برای ادامه حیات و نمک برای رشد نوزادان
- نگهبانی و رسیدگی به وضع نوزادان و ملکه و پرستاری از آنان
- تمیز کردن کندو و تهیه هوای مورد نیاز آن
- انبار کردن اندوختهها و مرمت کندو
تعدادی از کارگران در هر ساعت شیره دویست تا سیصد گل را مکیده و به کندو میآورند و به مأمورهای حمل و نقل تحویل میدهند و آنها نیز عسل دریافت کرده را انبار میکنند. در ورودی لانه چندین زنبور پاسداری میکنند و مانع ورود حشرات بیگانه و غارتگر میشوند. در داخل کندو عدهای مأمور نظافت هستند و فضولات زنبوران نر را که کاری جز خوردن عسل ندارند از کندو بیرون میبرند. چند زنبور هم با بال زدن پیوسته حرارت کندو را تعدیل و هوا را تهویه میکنند. پرستاران هم مواد غذایی را به نوزادان و ملکه میرسانند. غذای ملکه ژل رویال میباشد.

نوزادان
نوزادان پس از خروج از تخم بعد از طی دو مرحله به صورت زنبور کامل در میآیند. در مرحله اول به صورت کرمهای سفیدی هستند و در خانههای کوچکی به سر میبرند و پرستاران به آنها غذا میرسانند و پس از چند روز به صورت زنبورهایی در میآیند که هنوز کامل نشدهاند و به حالت خوابیده و خشک شده به سر میبرند (مانند حالت پروانه ابریشم در پیله) به این جهت غذا نمیخورند تا وقتی که به صورت حشره کامل درآیند.
زنبور نر
تخمهای بارورنشده ملکه به زنبورهای نر تبدیل میشوند. حجرههای محل پرورش زنبورهای نر نسبت به زنبورهای کارگر بزرگتر است.
زنبورهای نر بدون نیش و توانایی جمعآوری گرده و شهد را دارند و تنها وظیفه آنها جفتگیری با ملکه است. آنها تعداد کمتری نسبت به زنبورهای کارگر دارند. زنبورهای نر سر و بالهای بزرگی دارند و تا میتوانند عسل میخورند. البته زنبورهای نر پس از جفتگیری میمیرند و عمر آنها تقریباً ۲۴ روز است.

رفتار زنبور عسل
زنبور عسل جزء موجودات اجتماعی است و در کلنی ها زندگی میکند. با این حال رفتارهای خشونتآمیزی را داخل کلنیها نشان میدهد. زنبورهای نر در هوای سرد از لانه های خود خارج میشوند و ملکه گاهی ملکههای دیگر را به دلیل سلطهگری از بین میبرد.
اگر چه زنبورهای عسل نقش مهمی را در گردهافشانی و محیط زیست ایفا میکنند، باید اقداماتی صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که کندوها در نزدیکی خانه شما وجود نداشته باشند، به علت اینکه امکان نیش زدن وجود دارد.
4 نظر در “زنبور عسل را بهتر بشناسید”
مثل همیشه خوب بود👌👍
درود بر شما خانم توکلی بابت دیدگاه پر انرژیتون
مطالب جالبی تو سایت دارید. عالی هستند
سپاس از شما خانم محمدی عزیز